Σε μια περίοδο που η ενεργειακή κρίση, η κλιματική αλλαγή και η λειψυδρία βρίσκονται ταυτόχρονα στο προσκήνιο, τα υδροηλεκτρικά έργα επανέρχονται στο επίκεντρο του διαλόγου – και όχι πάντα με θετικό πρόσημο. Είναι όμως δίκαιη αυτή η κριτική; Και κυρίως: κατανοούμε πραγματικά τι προσφέρουν τα υδροηλεκτρικά στο σύστημα, στο περιβάλλον και στις τοπικές κοινωνίες;
Σταθερότητα και Ευελιξία στο Ενεργειακό Μείγμα
Τα υδροηλεκτρικά έργα διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ενεργειακή σταθερότητα, ιδιαίτερα σε περιόδους αυξημένης ζήτησης ή χαμηλής απόδοσης των ΑΠΕ όπως η ηλιακή και η αιολική. Το νερό είναι το μόνο μέσο που μπορεί να αποθηκευτεί σε μεγάλη κλίμακα και να ενεργοποιηθεί άμεσα για την παραγωγή ενέργειας, προσφέροντας ευελιξία και ρύθμιση στο σύστημα.
Τα μικρά υδροηλεκτρικά, ειδικότερα, ενισχύουν την αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας, λειτουργούν αποδοτικά ακόμα και σε μικρές παροχές νερού, και συνεισφέρουν στην ενεργειακή αυτονομία απομακρυσμένων περιοχών.
Μηδενικές Εκπομπές – Πράσινη και Διαρκής Ενέργεια
Η υδροηλεκτρική ενέργεια είναι από τις πιο “καθαρές” μορφές παραγωγής: δεν παράγει ρύπους, δεν επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με αέρια του θερμοκηπίου, και έχει από τα χαμηλότερα ανθρακικά αποτυπώματα καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής ενός έργου. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, η ενεργειακή απόδοση των υδροηλεκτρικών είναι εξαιρετικά υψηλή, με διάρκεια ζωής που υπερβαίνει πολλές δεκαετίες.
Δεν «κλέβουν» το νερό – Το Διαχειρίζονται Ορθολογικά
Στη δημόσια σφαίρα κυκλοφορούν συχνά παρανοήσεις σχετικά με τη χρήση του νερού. Είναι σημαντικό να ξεκαθαριστεί: τα υδροηλεκτρικά λειτουργούν με βάση αυστηρά περιβαλλοντικά πρότυπα και διαχειρίζονται τους υδατικούς πόρους με σεβασμό, χωρίς να στερούν νερό από άλλες χρήσεις. Δεν το καταναλώνουν, αλλά το αξιοποιούν για την παραγωγή ενέργειας και το επιστρέφουν άμεσα στο φυσικό του περιβάλλον. Η παροδική αποθήκευση νερού δεν συνιστά «υφαρπαγή», αλλά ελεγχόμενη διαχείριση, κρίσιμη για την πρόληψη πλημμυρών, την άρδευση και την ύδρευση.
Συνεπώς, σε περιόδους λειψυδρίας, τα υδροηλεκτρικά δεν επιβαρύνουν – αντίθετα, υποστηρίζουν τον συντονισμό των διαθέσιμων υδάτινων πόρων.
Οφέλη για τις Τοπικές Κοινωνίες
Η δημιουργία υδροηλεκτρικών έργων δημιουργεί πολλαπλά οφέλη για τις περιοχές όπου λειτουργεί και σηματοδοτεί σημαντικές επενδύσεις στην περιοχή:
- Ανταποδοτικά Οφέλη σύμφωνα με τον Νόμο 3851/2010: Σύμφωνα με το άρθρο 7, παράγραφος 3, το 3% επί του προ ΦΠΑ ετήσιου μικτού τζίρου του υδροηλεκτρικού σταθμού κατανέμεται ως εξής:
- Μέχρι 1% για άμεσο όφελος των πολιτών, με πιστώσεις στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος των κατοίκων των τοπικών κοινοτήτων όπου βρίσκονται οι σταθμοί.
0,3% διατίθεται για περιβαλλοντικούς σκοπούς μέσω του Ειδικού Ταμείου Εφαρμογής Ρυθμιστικών και Περιβαλλοντικών Σχεδίων (Ε.Τ.Ε.Ρ.Π.Σ.), που χρηματοδοτεί δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος.
Το υπόλοιπο περίπου 1,7% αποδίδεται στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καλύπτοντας ανάγκες τόσο στη φάση κατασκευής (με τη δημιουργία θέσεων εργασίας) όσο και κατά τη λειτουργία (με απασχόληση τοπικού τεχνικού δυναμικού).
- Μέχρι 1% για άμεσο όφελος των πολιτών, με πιστώσεις στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος των κατοίκων των τοπικών κοινοτήτων όπου βρίσκονται οι σταθμοί.
- Απασχόληση τοπικού πληθυσμού: H κατασκευή, η λειτουργία και η συντήρηση των έργων δημιουργούν θέσεις εργασίας για τους κατοίκους.
- Αναβάθμιση υποδομών: Τα υδροηλεκτρικά έργα προσφέρουν σημαντική βελτίωση των υποδομών σε δρόμους, επικοινωνίες και ενεργειακά δίκτυα των περιοχών.
- Προώθηση περιβαλλοντικού τουρισμού και εκπαιδευτικά προγράμματα: Τα υδροηλεκτρικά έργα συχνά λειτουργούν ως πόλοι έλξης για επισκέπτες με περιβαλλοντική ευαισθησία, προσφέροντας π.χ. σχετικά εκπαιδευτικά προγράμματα και ενισχύοντας γενικότερα την τοπική οικονομία μέσω του τουρισμού.
- Ενίσχυση της τοπικής ανάπτυξης: Μέσω της οικονομικής και κοινωνικής αναζωογόνησης της περιοχής, τα ΜΥΗΕ αποτελούν πόλο για την τοπική ανάπτυξη, με την προώθηση ανάλογων επενδύσεων και νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην περιοχή.
- Αποκέντρωση του ενεργειακού συστήματος: Με την παραγωγή ενέργειας σε τοπικό επίπεδο, μειώνονται οι απώλειες μεταφοράς και ενισχύεται η ενεργειακή αυτονομία των περιοχών.
Η Χάρις Νάνου, Διευθύνουσα Σύμβουλος της ΝΑΝΚΟ, δήλωσε σχετικά: “Ως εταιρεία που δραστηριοποιείται ενεργά στον τομέα των μικρών υδροηλεκτρικών, γνωρίζουμε καλά στην πράξη τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες αυτής της τεχνολογίας. Στη ΝΑΝΚΟ Ενέργεια επενδύουμε με συνέπεια σε έργα που όχι μόνο παράγουν καθαρή ενέργεια, αλλά ενισχύουν ουσιαστικά τις τοπικές κοινωνίες, τις υποδομές και την περιβαλλοντική προστασία. Με επτά μικρά υδροηλεκτρικά έργα σε περιοχές όπως η Άρτα, η Δράμα, η Φλώρινα, η Θεσπρωτία και η Φωκίδα, έχουμε καθιερωθεί ως μια από τις σημαντικότερες παρουσίες στον τομέα αυτό στην Ελλάδα. Βρισκόμαστε σε φάση δυναμικής ανάπτυξης, με νέα έργα υπό αδειοδότηση και άλλα ήδη υπό κατασκευή, ενισχύοντας περαιτέρω τη συμβολή μας στην παραγωγή καθαρής, ανανεώσιμης ενέργειας. Η λειτουργία των υδροηλεκτρικών σταθμών μας δημιουργεί θέσεις εργασίας για τους κατοίκους των τοπικών κοινωνιών, ενώ συνεργαζόμαστε με πολλές μικρές επιχειρήσεις για την παροχή υπηρεσιών και προμηθειών. Επιπλέον, εφαρμόζουμε πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον, δείχνοντας τον απαραίτητο σεβασμό στα υδάτινα οικοσυστήματα και μεριμνώντας για την προστασία του φυσικού τοπίου, ενώ παράλληλα υλοποιούμε δράσεις ανάπλασης του περιβάλλοντος στις περιοχές όπου δραστηριοποιούμαστε”.
Είναι η ώρα για υπεύθυνη συζήτηση
Η περιβαλλοντική διάσταση δεν μπορεί και δεν πρέπει να αγνοείται. Τα υδροηλεκτρικά έργα, όπως κάθε κρίσιμη υποδομή, οφείλουν να σχεδιάζονται με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον, στις τοπικές κοινωνίες και στα οικοσυστήματα. Όμως η γενικευμένη απόρριψή τους, χωρίς επιστημονικά και τεχνικά δεδομένα, στερεί από τη χώρα έναν πολύτιμο σύμμαχο για ένα βιώσιμο και ασφαλές ενεργειακό μέλλον.
Τα υδροηλεκτρικά έργα δεν είναι απλώς μια λύση – είναι αναπόσπαστο μέρος ενός σύγχρονου, ευέλικτου και αξιόπιστου ενεργειακού συστήματος. Είναι γεγονός πως με ορθό σχεδιασμό, ενεργή κοινωνική συμμετοχή και υψηλή περιβαλλοντική ευθύνη, μπορούν να ενισχύσουν την ενεργειακή αυτονομία, να προσφέρουν απτά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες και να στηρίξουν ουσιαστικά τη μετάβαση σε ένα πιο πράσινο μέλλον.
Πηγή: www.energypress.gr
